Trong thi công công trình, việc lắp đặt mâm giàn giáo không chỉ là công việc kỹ thuật thông thường mà còn là yếu tố quyết định đến sự an toàn lao động. Một thao tác sai hoặc thiếu sự chuẩn bị kỹ lưỡng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng về người và của. Chính vì vậy, việc hiểu và tuân thủ đúng các nguyên tắc, quy trình lắp đặt mâm giàn giáo là yêu cầu bắt buộc với mọi đơn vị thi công. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn nắm rõ các tiêu chuẩn kỹ thuật, quy trình thực hiện đúng chuẩn và những lỗi sai cần tránh để đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình.
CÁC TIÊU CHUẨN KỸ THUẬT VÀ CÔNG TÁC CHUẨN BỊ TRƯỚC KHI LẮP ĐẶT MÂM GIÀN GIÁO
Trong ngành xây dựng, việc lắp đặt mâm giàn giáo là một hạng mục đặc biệt quan trọng, góp phần quyết định đến hiệu quả thi công và độ an toàn lao động. Do đó, trước khi tiến hành lắp đặt, cần phải thực hiện đúng các tiêu chuẩn kỹ thuật và chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết.
1. Tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật về vật tư và thiết kế
Mâm giàn giáo phải đảm bảo theo đúng quy chuẩn Việt Nam (TCVN) hoặc tiêu chuẩn châu Âu nếu nhập khẩu. Một mâm giàn đạt yêu cầu phải có khả năng chịu tải tối thiểu 250kg/m², được sản xuất từ thép mạ kẽm hoặc hợp kim có độ bền cao, chống rỉ sét và chống cong vênh.
Theo kết quả khảo sát từ Viện Khoa học Công nghệ Xây dựng, có đến 72% sự cố ngã đổ giàn giáo là do thiết bị không đạt chất lượng hoặc bị sử dụng sai cách. Vì vậy, việc lựa chọn mâm đạt chuẩn là yếu tố tiên quyết.
2. Kiểm tra tình trạng thiết bị trước khi thi công
Tất cả thiết bị trước khi lắp đặt phải được kiểm tra kỹ lưỡng. Những dấu hiệu như rỉ sét, biến dạng, hàn nứt hoặc lỏng lẻo tại các khớp nối cần được loại bỏ ngay lập tức. Các khung giàn, ống nối và phụ kiện khác như khóa chốt, gông kẹp… cũng phải đồng bộ về kích thước, chủng loại.
Ngoài ra, cần kiểm tra mặt bằng thi công – nơi lắp đặt giàn giáo phải bằng phẳng, ổn định và thoát nước tốt. Nếu nền đất yếu hoặc nghiêng, cần gia cố nền bằng gỗ cứng hoặc tấm thép để phân bổ tải trọng đều, tránh lún lệch gây nguy hiểm.
3. Chuẩn bị đầy đủ thiết bị bảo hộ và công cụ hỗ trợ
Đội thi công phải được trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ gồm nón bảo hiểm, đai an toàn, găng tay và giày bảo hộ. Theo thống kê của Cục An toàn lao động, việc không sử dụng đai an toàn là nguyên nhân chính dẫn đến 45% tai nạn té ngã từ giàn giáo.
Ngoài ra, cần có thang leo chuyên dụng, dây buộc cố định và thiết bị nâng hạ hỗ trợ việc đưa mâm giàn lên cao. Việc thao tác không đúng hoặc sử dụng dụng cụ thủ công như dây thừng tự chế có thể dẫn đến tai nạn nghiêm trọng.
4. Phân công rõ người chịu trách nhiệm kỹ thuật
Một tổ thi công giàn giáo cần có ít nhất 1 người có chứng chỉ hành nghề và 1 giám sát kỹ thuật được đào tạo chuyên sâu. Người phụ trách cần kiểm tra kỹ toàn bộ thiết bị, lên sơ đồ bố trí, phân công nhân lực hợp lý để tránh rối loạn quy trình và đảm bảo tiến độ.
Kỹ sư Nguyễn Văn Thành – Trưởng phòng An toàn tại một tổng thầu xây dựng lớn chia sẻ: “Một giàn giáo vững chắc không chỉ đến từ thiết bị đạt chuẩn, mà còn phụ thuộc rất lớn vào sự cẩn trọng và kiến thức chuyên môn của người lắp đặt.”
Việc chuẩn bị kỹ lưỡng theo đúng tiêu chuẩn không chỉ giúp quá trình lắp đặt mâm giàn giáo diễn ra suôn sẻ mà còn góp phần giảm thiểu rủi ro, nâng cao hiệu quả thi công và bảo vệ người lao động. Đó là nền tảng để đảm bảo một công trình đạt chuẩn an toàn ngay từ những bước đầu tiên.
HƯỚNG DẪN CHI TIẾT 4 BƯỚC LẮP ĐẶT MÂM GIÀN GIÁO CHẮC CHẮN, ĐÚNG QUY TRÌNH
Để quá trình lắp đặt mâm giàn giáo đảm bảo đúng kỹ thuật và an toàn thi công, cần thực hiện theo một quy trình rõ ràng với từng bước cụ thể. Dưới đây là 4 bước cơ bản, được áp dụng phổ biến tại các công trường xây dựng lớn nhằm giảm thiểu rủi ro và nâng cao hiệu quả lắp đặt.
1. Kiểm tra và bố trí mặt bằng lắp đặt
Trước tiên, cần kiểm tra toàn bộ mặt bằng nơi thi công. Mặt bằng phải phẳng, khô ráo, không lún sụt, không có chướng ngại vật cản trở thao tác. Nếu khu vực có độ dốc nhẹ, cần xử lý bằng cách chèn gỗ hoặc dùng tấm đệm thép để tạo mặt bằng ổn định.
Việc bố trí khu vực thi công cũng cần chú trọng đến yếu tố thông thoáng, đủ ánh sáng và không ảnh hưởng đến các hoạt động khác trên công trường. Đặt biển cảnh báo xung quanh là yêu cầu bắt buộc để tránh người không phận sự đi vào khu vực nguy hiểm.
2. Định vị khung giàn và lắp đặt tầng đáy
Khung giàn được dựng lên theo đúng bản vẽ thiết kế và định tuyến ban đầu. Mỗi khung cần có ít nhất hai người thực hiện để giữ thăng bằng và tránh ngã đổ trong lúc dựng.
Sau đó, các thanh giằng chéo, thanh ngang và thanh chống được gắn vào nhằm cố định hệ khung. Khi tầng đáy đã ổn định, tiến hành đặt mâm giàn đầu tiên. Mâm cần được đặt khít, chắc chắn và kiểm tra độ cân bằng bằng thước thủy.
3. Lắp đặt các tầng tiếp theo và mâm giàn ở vị trí làm việc
Tiếp tục lắp tầng thứ hai trở lên bằng cách lặp lại quy trình dựng khung – giằng – đặt mâm. Tuyệt đối không leo lên mâm giàn chưa được cố định hoàn toàn.
Khoảng cách giữa các tầng mâm phải tuân thủ đúng thiết kế (thường từ 1,5m đến 2m tùy loại công trình). Khi đến vị trí làm việc (thường từ tầng 2 trở lên), tiến hành siết chặt các khóa chốt, chèn lót vào các vị trí tiếp xúc nếu có độ rơ.
4. Kiểm tra lần cuối và nghiệm thu kỹ thuật
Sau khi hoàn thành lắp đặt, tổ trưởng kỹ thuật cùng người giám sát an toàn cần kiểm tra toàn bộ giàn giáo. Các điểm trọng yếu như vị trí mâm, điểm nối khung, thanh giằng phải được rà soát kỹ.
Nếu phát hiện chênh lệch, cong vênh hoặc điểm tiếp xúc không chắc chắn, cần khắc phục ngay. Nghiệm thu phải có biên bản xác nhận, chữ ký của kỹ thuật viên và người phụ trách để đảm bảo công trình đủ điều kiện thi công tiếp theo.
Kỹ sư công trình Nguyễn Văn Duy chia sẻ: “Đa phần tai nạn xảy ra là do bỏ qua bước kiểm tra cuối cùng hoặc tự ý thay đổi trình tự lắp đặt. Làm đúng quy trình là cách bảo vệ cả công nhân lẫn tiến độ dự án.”
Với quy trình 4 bước này, lắp đặt mâm giàn giáo sẽ trở nên đơn giản, rõ ràng và kiểm soát được các rủi ro trong quá trình thi công. Mỗi bước cần được thực hiện nghiêm túc và có người chịu trách nhiệm rõ ràng, đặc biệt trong những công trình cao tầng hoặc khu vực có điều kiện thi công phức tạp.
NGUYÊN TẮC AN TOÀN “VÀNG” CẦN TUÂN THỦ KHI SỬ DỤNG VÀ LẮP ĐẶT MÂM GIÀN GIÁO
Trong lĩnh vực xây dựng, tuân thủ các nguyên tắc an toàn khi lắp đặt mâm giàn giáo không chỉ là yêu cầu bắt buộc của pháp luật mà còn là trách nhiệm nghề nghiệp để bảo vệ tính mạng con người. Dưới đây là những nguyên tắc “vàng” đã được đúc kết từ thực tế thi công và khuyến cáo từ các chuyên gia an toàn lao động.
1. Không sử dụng giàn giáo khi thiếu thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE)
Tất cả công nhân khi làm việc tại khu vực có giàn giáo phải mang đầy đủ nón bảo hiểm, dây đai an toàn, giày chống trượt và găng tay. Theo báo cáo của Cục An toàn Lao động, hơn 38% tai nạn liên quan đến giàn giáo xảy ra khi người lao động không đeo dây an toàn.
Đặc biệt, ở độ cao trên 2m, quy định yêu cầu bắt buộc sử dụng dây an toàn móc cố định vào kết cấu chắc chắn nhằm phòng ngừa tai nạn té ngã.
2. Không thay đổi kết cấu hoặc tháo lắp sai quy trình
Nhiều đơn vị thi công vì lý do tiến độ hoặc thói quen cá nhân đã tự ý tháo bỏ thanh giằng, thay đổi chiều cao mâm hoặc hoán đổi linh kiện giữa các hệ giàn khác nhau. Điều này dẫn đến mất ổn định kết cấu và tiềm ẩn nguy cơ sập đổ khi có tải trọng lớn.
Mỗi loại giàn giáo có quy trình lắp đặt riêng biệt, mọi sự thay đổi phải có sự chấp thuận bằng văn bản của kỹ sư phụ trách.
3. Không vượt tải trọng cho phép của mâm giàn
Mỗi mâm giàn có giới hạn chịu lực nhất định, thường được nhà sản xuất công bố rõ ràng (ví dụ 250kg/m²). Việc để quá nhiều vật liệu như gạch, xi măng, sắt thép trên cùng một mâm sẽ làm quá tải và tạo nguy cơ sập.
Trên thực tế, đã có nhiều vụ sập giàn giáo do đặt các khối vật liệu tập trung quá tải trọng cho phép – gây thiệt hại lớn cho cả công trình và người lao động.
4. Không làm việc trên giàn giáo trong điều kiện thời tiết xấu
Trời mưa, gió lớn hoặc nền đất bị ngập nước là những điều kiện không an toàn khi sử dụng hoặc lắp đặt mâm giàn giáo. Gió mạnh có thể làm rung chuyển toàn bộ hệ khung, gây mất thăng bằng cho người đang thao tác.
Trường hợp cần thiết phải tạm ngưng công việc, cần tháo bớt các mâm trên cao, cố định các khung vào kết cấu bên cạnh hoặc dùng dây neo để tránh rung lắc.
5. Luôn có người giám sát an toàn tại khu vực giàn giáo
Giám sát an toàn không chỉ kiểm tra thiết bị mà còn kiểm soát hành vi của công nhân tại khu vực thi công. Họ là người có quyền yêu cầu ngưng thi công nếu phát hiện hành vi vi phạm quy tắc an toàn.
Đội ngũ giám sát cần được đào tạo thường xuyên và cập nhật các quy định mới nhất về an toàn lao động.
Kỹ sư Trần Minh Tú – phụ trách an toàn tại một dự án cao tầng tại TP.HCM chia sẻ: “An toàn không đến từ may mắn. Mọi thao tác đều phải có kế hoạch, tuân thủ quy trình và kiểm soát chặt chẽ từng chi tiết nhỏ nhất.”
Việc lắp đặt mâm giàn giáo không thể xem nhẹ dù chỉ một bước. Chỉ cần một sơ suất nhỏ cũng có thể gây hậu quả nghiêm trọng. Do đó, các nguyên tắc “vàng” cần được quán triệt từ cấp quản lý đến từng công nhân thi công. Đây là nền tảng quan trọng để công trình vận hành an toàn, hiệu quả và đúng tiến độ.
NHỮNG LỖI SAI THƯỜNG GẶP KHI LẮP ĐẶT MÂM GIÀN GIÁO VÀ CÁCH KHẮC PHỤC HIỆU QUẢ
Trong quá trình lắp đặt mâm giàn giáo, việc mắc sai sót là điều không hiếm gặp, đặc biệt với các công trình thi công gấp, nhân lực chưa được đào tạo kỹ. Dưới đây là những lỗi phổ biến nhất và hướng xử lý thực tế giúp hạn chế rủi ro, đảm bảo chất lượng công trình.
1. Không siết chặt khóa chốt và liên kết lỏng lẻo
Một trong những lỗi nguy hiểm thường gặp là không kiểm tra hoặc không siết kỹ các khóa chốt tại điểm tiếp giáp giữa mâm và khung giàn. Hậu quả là mâm bị lệch, rung hoặc trượt khỏi vị trí khi chịu lực.
Cách khắc phục: Sau khi lắp xong từng tầng, cần kiểm tra toàn bộ hệ chốt, đảm bảo không có điểm nào lỏng hoặc sai vị trí. Sử dụng cờ lê chuyên dụng, không dùng tay không để siết.
2. Sử dụng mâm không đúng kích thước hoặc loại không tương thích
Nhiều công trình sử dụng mâm giàn cũ, mâm gia công hoặc ghép từ nhiều nguồn khác nhau không cùng chuẩn. Điều này khiến liên kết không khít, dễ bị lệch, vênh và mất ổn định.
Giải pháp: Chỉ sử dụng mâm cùng loại, cùng chuẩn kỹ thuật do nhà cung cấp uy tín cung cấp. Trước khi lắp đặt, cần kiểm tra số hiệu sản phẩm và đối chiếu với thiết kế.
3. Lắp mâm giàn quá tải hoặc đặt vật liệu vượt giới hạn
Không ít trường hợp mâm được sử dụng như nơi chứa vật liệu, khiến tải trọng vượt giới hạn cho phép. Điều này không chỉ làm biến dạng mâm mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ hệ khung giàn.
Cách khắc phục: Luôn phân bố tải đều trên mâm, tránh dồn vật liệu vào một điểm. Tuyệt đối không để các khối nặng như thùng sơn, xô vữa, cục bê tông trên mâm trong thời gian dài.
4. Thiếu kiểm tra định kỳ trong quá trình sử dụng
Nhiều đơn vị chỉ kiểm tra ban đầu mà bỏ qua kiểm tra định kỳ trong suốt thời gian thi công. Qua thời gian, các liên kết có thể bị giãn, thiết bị xuống cấp mà không được phát hiện.
Biện pháp: Thiết lập quy trình kiểm tra định kỳ mỗi 2 – 3 ngày hoặc sau mỗi cơn mưa lớn. Người kiểm tra phải ghi chép và báo cáo kỹ thuật ngay nếu có dấu hiệu mất an toàn.
5. Lắp đặt tại nền đất yếu, không gia cố chân giàn
Lỗi này thường gặp ở công trình dân dụng, nhà phố nhỏ, nơi không có đội ngũ kỹ sư chuyên môn. Việc dựng giàn giáo trên nền gạch vỡ, nền đất mềm sẽ khiến hệ khung dễ lún, nghiêng.
Giải pháp: Dùng tấm lót gỗ, thép hoặc đá cứng tại các vị trí chân giàn để phân tán tải. Trong điều kiện đặc biệt, cần khảo sát địa chất và gia cố nền bằng bê tông.
Anh Lê Văn Tùng – Chỉ huy trưởng công trình tại Bình Dương cho biết: “Thành thật mà nói, nhiều tai nạn không đến từ thiết bị mà đến từ sự chủ quan. Những lỗi nhỏ như quên siết chốt hay kê giàn trên nền gạch vỡ, nếu không sửa sớm thì sẽ phải trả giá lớn.”
Việc lắp đặt mâm giàn giáo đòi hỏi không chỉ kỹ thuật mà còn là sự tuân thủ quy trình và nhận thức đầy đủ về an toàn. Nhận diện đúng lỗi sai và chủ động khắc phục là giải pháp duy nhất để bảo vệ con người và tiến độ công trình. Sự tỉ mỉ trong từng chi tiết nhỏ sẽ làm nên một hệ thống giàn giáo vững chắc, an toàn, và đáng tin cậy trong suốt quá trình thi công.
- CÔNG TY TNHH TƯ VẤN THIẾT KẾ XÂY DỰNG HIỆP ANH KHOA
- Địa chỉ: Số 657 đường Mỹ Phước Tân Vạn, Phường Chánh Hiệp, TP HCM
- Hotline: 0988 605 289 – 0908 370 188
- Email: hiepanhkhoa2013@gmail.com
